W czwartek, 20 marca 2014r., w wypełnionej po brzegi sali konferencyjnej Starostwa Powiatowego w Ostrowi Mazowieckiej odbyło się spotkanie inauguracyjne Klubu Dyskusyjnego im. Tomasza Merty. Projekt powstał w ramach Ostrowskiego Stowarzyszenia „LUDZIE Z PASJĄ”, z inicjatywy wicestarosty Jerzego Bauera oraz Rafała Zęgoty – politologa, absolwenta i doktoranta UKSW. Został pomyślany jako forum wymiany myśli wśród mieszkańców powiatu ostrowskiego, poszukiwania korespondencji miedzy porządkiem myślenia teoretycznego a praktycznym działaniem w duchu nowoczesnego konserwatyzmu.
Tomasz Merta (ur. 1965r), patron nowopowstałego Klubu, był wiceministrem kultury w trzech rządach (2005-2010), historykiem idei, autorem licznych publikacji z zakresu filozofii polityki. Wraz z Andrzejem Przewoźnikiem i Władysławem Bartoszewskim dbał o miejsca pamięci (co roku organizował uroczystości w Auschwitz) i współtworzył Muzeum Historii Polski. Jako Generalny Konserwator Zabytków uratował setki zabytków (m. in. warszawskie zakłady Norblina i jedną z ostatnich kamienic warszawskiego getta) oraz zabiegał o wpisanie Stoczni Gdańskiej na listę UNESCO. Wcześniej jako dyrektor Instytutu Dziedzictwa Narodowego zorganizował festiwal „Norwid Bezdomny”. Był autorem i konsultantem programów i podręczników wiedzy o społeczeństwie, historii i przedsiębiorczości przygotowywanych przez Centrum Edukacji Obywatelskiej. Uczestnicy spotkania dowiedzieli się, że Merta był również współzałożycielem działającego w drugiej połowie lat 90-tych Warszawskiego Klubu Krytyki Politycznej. Zginął 10 kwietnia 2010r w katastrofie prezydenckiego samolotu pod Smoleńskiem.
Gośćmi specjalnymi spotkania, które wspólnie poprowadzili Jerzy Bauer oraz Rafał Zęgota, byli Magdalena Merta, wdowa po śp. Tomaszu Mercie, oraz Tomasz Stefanek, historyk idei, doktorant w Zakładzie Filozofii i Myśli Politycznej Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, autor wyboru esejów T. Merty, wydanych pośmiertnie w formie książki Nieodzowność konserwatyzmu. Pisma wybrane. Goście wspólnie nakreślili bardzo osobisty obraz człowieka ciepłego, skromnego, wolnego od uprzedzeń i zawziętości erudyty, który nade wszystko cenił roztropność i zdrowy rozsądek, „lubił być Polakiem i lubił być tatą – po prostu lubił swoje życie”. Przy tych wszystkich cechach potrafił też konsekwentnie dążyć do realizacji swoich wizji i projektów.
W toku dyskusji okazało się, że poglądy konserwatywne, nawiązujące do idei greckich filozofów i ukierunkowanie na znajdowanie środków do osiągnięcia słusznych politycznych celów sprawdzają się także we współczesnej polityce. Przez „nowoczesny konserwatyzm” T. Merta rozumiał unikanie rytualnego tradycjonalizmu i zrozumienie, że kształt tradycji jest stale weryfikowany przez świadomy, choć nie arbitralny wybór elementów dziedzictwa godnych zachowania i kultywowania. Tak definiowana „polityka pamięci” to fundament tożsamości wspólnoty politycznej, ważny z punktu widzenia budowania dobrego państwa, ale również w kontekście budowania skutecznej polityki zagranicznej.
Na zakończenie spotkania goście mieli okazję nabycia Nieodzowność konserwatyzmu wraz z autografami oraz w zupełnie nieformalnej atmosferze porozmawiania z Magdaleną Mertą i Tomaszem Stefankiem.
Propagowany przez Tomasza Mertę konserwatyzm otwarty na zmiany i zorientowany na doskonalenie państwa oraz – w jego ramach – społeczeństwa obywatelskiego wydaje się być bardzo dobrym fundamentem działalności Klubu Dyskusyjnego. Stowarzyszenie LUDZIE Z PASJĄ planuje organizację od dwóch do czterech spotkań Klubu rocznie. Najbliższe spotkanie odbędzie się najprawdopodobniej 5 czerwca. Temat przewodni będzie niezwykle żywy i obecny w polskiej debacie publicznej, a jednocześnie bardzo mocno związany z Ostrowią Mazowiecką.
Rafał Zęgota
